Con có xu hướng cô đơn

Phụ huynh:
Mẹ Hệ ơi, con có xu hướng cô đơn thì có đáng lo ngại không? Con trai em năm nay lớp 11 rồi, mà mấy năm gần đây con gần như chẳng chơi với ai. Đi học thì đi một mình, ở nhà cũng ít nói, ăn cơm xong là vào phòng. Nhiều khi em hỏi chuyện, con chỉ ừ hử rồi im. Em sợ con bị trầm cảm hay cô lập gì đó.

Con-co-xu-huong-co-don — Con có xu hướng cô đơn

Mẹ Hệ:
Mẹ Hệ hiểu bất kể người mẹ nào nhìn con sống khép kín như vậy, mẹ nào mà không xót. Nhưng trước khi lo lắng quá, mình nên phân biệt: con đang “hướng nội” hay con đang “thu mình vì tổn thương”.

Một bạn hướng nội thì thích ở một mình, nhưng vẫn có cảm xúc tích cực, biết tận hưởng sự yên tĩnh, và không sợ giao tiếp khi cần. Còn một bạn thu mình vì cô đơn thì cảm xúc thường buồn bã, tránh né, thiếu năng lượng, tự đánh giá thấp bản thân và cảm thấy “không ai hiểu mình”.

Phụ huynh:
Em nghĩ con em có vẻ giống kiểu thứ hai hơn, vì con hay than “chán”, “vô nghĩa”, và không có hứng thú gì.

Con-co-xu-huong-co-don (1) — Con đang “hướng nội” hay con đang “thu mình vì tổn thương”

Mẹ Hệ:
Vậy thì ba mẹ cần quan tâm sâu hơn rồi đó. Ở tuổi 16–17, não của con thay đổi mạnh, cùng với áp lực học hành, kỳ vọng, đôi khi con cảm thấy mình không đủ giỏi, không đủ thú vị để kết nối với ai.
Vì thế, con chọn cách rút lui để khỏi bị tổn thương. Nhưng càng rút lui, con lại càng cô đơn — đó là một vòng luẩn quẩn cảm xúc. Cũng chính là nguyên nhân chính khiến con có xu hướng cô đơn.

Phụ huynh:
Em có nên gặng hỏi con không? Nhiều khi em hỏi, con gắt lên: “Mẹ đừng hỏi nữa.”

Mẹ Hệ:
Không nên gặng, mà nên mở cánh cửa từ từ. Con tuổi này rất nhạy cảm với việc bị “soi” hay “phán xét”, nên nếu em hỏi dồn, con sẽ dựng tường lên ngay. Thay vì hỏi trực tiếp “Tại sao con không có bạn?”, hãy chuyển sang cách nói nhẹ hơn, ví dụ: “Dạo này con hay ở một mình, chắc con thấy mệt hả? Có chuyện gì làm con khó chịu không?” Hoặc đơn giản hơn: “Con có muốn mẹ ngồi chơi với con một lát không?”

Mục tiêu lúc này không phải là khai thác thông tin, mà là tạo cảm giác an toàn để con tự mở lời.

Cách bắt chuyện khi con có xu hướng cô đơn

Phụ huynh:
Nếu con vẫn không nói thì sao, mẹ Hệ?

Mẹ Hệ:
Nếu con vẫn im, em hãy tăng kết nối gián tiếp:

Cùng con xem một bộ phim, nghe nhạc, hoặc đi bộ.
Thỉnh thoảng viết một mẩu giấy nhỏ: “Mẹ thấy con có vẻ mệt, nếu con muốn nói thì mẹ luôn sẵn sàng nghe.”
Những điều tưởng nhỏ đó lại thấm vào cảm xúc con sâu nhất.

Bên cạnh đó, em nên:

Giảm áp lực học tập và so sánh – tránh nói “Bạn A năng động hơn con”, “Tuổi này người ta hoạt bát lắm rồi”.
Khuyến khích con ra ngoài bằng sở thích, không phải “ép chơi”. Ví dụ: “Cuối tuần con muốn mẹ chở đi đâu thư giãn không?”
Để con cảm thấy mình được lắng nghe mà không bị chỉnh sửa. Tuổi này, con sợ nhất là bị ba mẹ phản ứng kiểu “Con nghĩ linh tinh quá”, vì như thế con sẽ càng thu mình hơn.

Phụ huynh:
Nghe mẹ Hệ nói em mới hiểu, chắc em vô tình gây áp lực cho con nhiều quá. Cũng có khi chính em đã dẫn đến tình trạng con có xu hướng cô đơn.

Mẹ Hệ:
Tuổi 16–17 là lúc con cần được thấu hiểu hơn là được dạy dỗ. Ba mẹ hãy nhớ: “Một đứa trẻ chỉ dám mở lòng khi cảm thấy mình được chấp nhận trọn vẹn – dù có yếu đuối hay kỳ lạ đến đâu.”

Nếu sau vài tháng, con vẫn tiếp tục buồn bã, mất hứng thú với mọi thứ, ăn uống hoặc ngủ nghỉ thay đổi rõ rệt, lúc đó nên cho con gặp chuyên viên tâm lý để đánh giá xem có dấu hiệu trầm cảm hay rối loạn lo âu không.

Mẹ Hệ kết luận:
Khi con có xu hướng cô đơn, Cô đơn ở tuổi này không đáng sợ bằng việc con cảm thấy mình không có ai để chia sẻ. Mẹ hãy kiên nhẫn làm “bến đỗ an toàn” cho con trước đã. Khi cảm thấy an toàn, con sẽ tự tìm lại kết nối của riêng mình.